Coğrafi İşaretli
Bartın İşi Tel Kırma
17. YY'dan günümüze ulaşan Tel Kırma, dokuma
siyah veya beyaz tül üzerine gümüş tel işlenerek yapılan bir el sanatıdır.
Adını işleme sırasında kullanılan gümüş telin el ile kırılarak koparılmasından
almaktadır. Yüzyılların çok değerli desenlerini gümüş pırıltılı ışıklarla
yansıtan Tel Kırma; geçmişte daha çok çarşaf, yatak örtüsü, yastık örtüsü,
kırlent, karyola eteği, bohça, çeşitli boyda örtüler vb. ürünler üzerinde
kullanıldığı bilinmektedir. Günümüzde ise bu tekniği; oda takımlarında, yatak
takımlarında, yemek ve çay takımlarında, dış giyim ve giyim aksesuar
ürünlerinde uygulamak mümkündür. Özellikle her türlü balolarda ve özel günlerde
kullanılan şal ve giyim aksesuarları ilgi çekmekte ve Uluslararası alıcıları
bulunmaktadır. Oda takımlarında; masa örtüleri, panolar, kırlentler, çeşitli
büyüklükte örtüler, tuvalet takımı örtüleri, abajurlar, kutular vb. ürünler,
Yatak takımlarında; yatak örtüsü, kırlent, bohça vb. ürünler, Yemek ve çay
takımlarında; tepsi örtüleri, Amerikan servisleri vb. ürünler, Dış giyimde;
fantezi elbiseler, bluz, pantolon vb. kıyafetler, Giyim aksesuarlarında; çanta,
gözlük kılıfı, kemer, eşarp, fular, şal, etol, şapka, mendil, vb. ürünler,
Duvar aksesuarlarında; portre, çiçek vb motifli tablolar, Bartın’da yaygın
olarak üretilen ürünlerdir. Tel kırma sanatı halkın yaşamına her alanda yerleşmiş
gibi görünüyor. Düğünlerde, türkülerde... her yerde tel kırmaya dair izler
bulunabiliyor. Bartın’da gelinlerin yüzüne “tel kırma”dan yapılan bir örtü
örtmek gelenektir. Bu gelenek bazı türkülerde de kendini göstermektedir.
"Merdivenden İnerken " adlı türküde gelinin başındaki tül ile tel
kırma işi kastedilmektedir.
Nerede dost olanlar
Derde derman bulanlar
Kolayını
deyverin
Sevdadan
kurtulanlar
Elif üstünde miller
Gergef üstünde simler
A benim sevdiceğim
Bizi
ayıran kimler
Türkünün sözlerinde ise tel kırma işinin simlerle
gergef üzerinde işlendiği anlatılmaktadır. Tel Kırmalar; Bartın işi olarak da
bilinir. Ülkemizde sadece Bartın’da üretilirken, son yıllarda bazı illerimizde
de üretildiği görülen Tel Kırma’nın Bartın’ ait bir işleme olduğunu kanıtlamak
adına 2009 yılında “Coğrafi işaret Tescil Belgesi” alınmıştır.